اثر دخالتهای انسانی و مدیریت بر ترکیب گیاهی رو زمینی و بانک بذر خاک در اکوسیستم های جنگلی زاگرس، شهرستان ایلام

با وجود نقش مهم بانک بذر خاک در ترکیب جوامع گیاهی مختلف و بنابراین در حفاظت آنها، مطالعات فلورستیک در جنگلهای زاگرس تنها بر پوشش گیاهی روزمینی متمرکز بوده است. در مطالعه حاضر، خصوصیات بانک بذر خاک و پوشش گیاهی روزمینی در چهار رویشگاه جنگلی کمتر دست خورده به عنوان شاهد، مدیریت حفاظتی بلند مدت، مدیریت حفاظتی کوتاه مدت و تخریب یافته بررسی شد. اهداف اصلی این مطالعه بررسی تنوع زیستی، خصوصیات فلورستیکی و ترکیب پوشش گیاهی روزمینی و بانک بذر خاک در جنگل کمتر دست خورده به عنوان الگویی از شرایط بهینه و مقایسه با دیگر رویشگاه ها و نیز بررسی پتانسیل بانک بذر خاک در احیای رویشگاه دچار اختلال پس از مدیریت های مختلف مانند حفاظت کوتاه -مدت و بلند مدت بود. مطالعه پوشش گیاهی روزمینی در دو عمق 0 تا 5 و 5 تا 10 سانتیمتر به ترتیب به روش براون بلانکه و جوانه زنی نهال انجام شد. نتایج آنالیز مولفه های اصلی نشان داد که رویشگاه های کمتر دست خورده و مدیریت حفاظتی بلند مدت در نزدیک هم قرار گرفته اند و بیانگر مقادیر بالای عواملی چون اسیدیته، پتاسیم محلول، ماده آلی، رس، فسفرقابل دسترس، ظرفیت تبادل کاتیونی، ازت نیتراته و آمونیمی بودند. جهت مثبت محور اول گرادیان شوری، وزن مخصوص ظاهری و فسفر کل را منعکس می کرد و قطعات نمونه منطقه مدیریت حفاظتی کوتاه مدت و تخریب یافته در اطراف آن تجمع پیدا کرده بودند. نتایج نشان داد که شاخص های تنوع شانون و سیمپسون در پوشش گیاهی روزمینی و بانک بذر خاک با افزایش تخریب کاهش یافته است. متوسط تراکم بذر در مناطق کمتردست خورده و مدیریت حفاظتی بلند مدت به طور معنی داری بیشتر از از مناطق تخریب یافته و مدیریت حفاظتی کوتاه مدت بود. آنالیز تطبیقی قوس گیری شده و مقایسه بین شاخص های تشابه نشان داد که فلور بانک بذر خاک رویشگاه های تخریب یافته و مدیریت حفاظتی کوتاه مدت مشابه بوده و با آنچه در مناطق کمتر دست خورده و مدیریت حفاظتی بلند مدت بود، تفاوت نشان می داد. این روند به طور مشابه درپوشش گیاهی روزمینی اتفاق افتاد. در همه رویشگاه ها شباهت بین فلور بانک بذر خاک و پوشش گیاهی روزمینی در لایه سطحی خاک (5-0 سانتیمتر) بیشتر از لایه عمیق تر (10-5 سانتیمتر) بود. انطباق دو روش طبقه بندی بانک بذر خاک (عمقی و شاخص تجمع پذیری) نشان داد که این روش ها مستقل از هم نبوده و بنابراین ما می توانیم از شاخص تجمع پذیری به جای روش طبقه بندی عمقی بانک بذر خاک استفاده کنیم. ضریب تصحیح یت نشان داد که احیای رویشگاه تخریب یافته تنها بر اساس بانک بذر خاک در اوایل دوره حفاظت میسر نبوده و چنین نتیجه ای پس از دوره حفاظت بلند مدت ممکن خواهد بود.